Op 23 februari 2024 heeft de Internationale Organisatie voor Standaardisatie (ISO) belangrijke amendementen gepubliceerd voor alle managementsysteemnormen met de Harmonized Structure (HS). Klimaatverandering is daarmee een verplicht aandachtspunt in de contextanalyse van deze normen. Dit artikel biedt een overzicht van de wijzigingen en een duidelijk stappenplan om deze effectief toe te passen binnen jouw organisatie of project.
Wat houdt de wijziging in?
Voor gebruikers van managementsysteemnormen is het bepalen van de relevante kwesties binnen hun scope en doelstelling geen nieuwe eis. Veel organisaties hebben wellicht al nagedacht over hoe klimaatverandering hun bedrijf kan beïnvloeden en of dit een relevante kwestie is die moet worden aangepakt binnen hun specifieke context. Dit wordt doorgaans opgenomen in hun beleid en doelstellingen en uitgevoerd als onderdeel van hun risico- en kansenbeheerprocessen.
De nieuwe eis betekent dat organisaties nu expliciet rekening moeten houden met klimaatverandering bij het uitvoeren van hun contextanalyse. Dit houdt in dat bedrijven moeten identificeren hoe klimaatverandering, zowel direct als indirect, hun bedrijfsvoering kan beïnvloeden en welke maatregelen nodig zijn om hiermee om te gaan.
Vanaf wanneer gelden deze amendementen?
De amendementen zijn van toepassing op bekende en veelgebruikte normen en zijn direct van kracht geworden bij publicatie.
Veelvoorkomende misvattingen
Een veelvoorkomende misvatting is dat klimaatverandering alleen relevant is voor organisaties met een milieumanagementsysteem zoals ISO 14001. In werkelijkheid worden de meeste organisaties op een of andere manier beïnvloed door klimaatverandering en moeten ze zich mogelijk aanpassen om hun doelen en strategische doeleinden te blijven behalen. Organisaties kunnen er ook voor kiezen (of door belanghebbenden worden verplicht) om actie te ondernemen om klimaatverandering te mitigeren als onderdeel van hun bedrijfsvoering.
Stappenplan voor implementatie
1. Begrijp de relevante ISO-normen
Allereerst is het essentieel om te weten welke ISO-normen door deze wijziging zijn beïnvloed. De meest gangbare normen zoals ISO 9001 (kwaliteitsmanagement), ISO 14001 (milieumanagement), en ISO 45001 (gezondheids- en veiligheidsmanagement) vallen onder deze wijziging. Raadpleeg de website van NEN voor een volledige lijst van de betrokken normen.
2. Identificeer de impact van klimaatverandering
Begin met het identificeren van de potentiële effecten van klimaatverandering op jouw organisatie. Denk hierbij aan fysieke risico’s (zoals extreme weersomstandigheden), wettelijke en regelgevende veranderingen, en marktveranderingen door een toenemende vraag naar duurzame producten en diensten.
3. Voer een contextanalyse uit
Integreer klimaatverandering in de contextanalyse van jouw managementsysteem. Overweeg zowel interne als externe factoren:
- Interne factoren: Hoe is jouw bedrijfsvoering mogelijk gevoelig voor klimaatverandering? Bijvoorbeeld, beïnvloeden hoge temperaturen je productiekwaliteit?
- Externe factoren: Hoe kunnen veranderingen in regelgeving of klantverwachtingen als gevolg van klimaatverandering jouw organisatie beïnvloeden?
Hieronder staan nog meer voorbeeld vragen die je kan doornemen om te bepalen of klimaatverandering daadwerkelijk van invloed is of niet:
- Zijn er veranderingen in de beschikbaarheid of prijs van grondstoffen die we gebruiken als gevolg van klimaatverandering?
- Hebben we gemerkt dat de vraag naar onze producten of diensten is veranderd als gevolg van veranderende weerspatronen of klimaatomstandigheden?
- Hebben we extra kosten moeten maken om ons aan te passen aan veranderende klimaatomstandigheden, zoals het versterken van infrastructuur tegen extreme weersomstandigheden?
- Zijn er nieuwe kansen voor ons bedrijf ontstaan als gevolg van de groeiende vraag naar duurzame oplossingen als reactie op klimaatverandering?
- Hebben we geïnvesteerd in maatregelen voor klimaatadaptatie om onze bedrijfscontinuïteit te waarborgen?
Middels de analyse per gemeente kun je voor alle gemeentes in Nederland de klimaatatlas raadplegen. Deze biedt inzicht in onder andere regenwaterstructuren, hittestress en kwetsbare panden.
Daarnaast is het ook mogelijk om de mogelijke invloeden van klimaatverandering in de toekomst te bekijken via de analyse op postcode. Deze analyse toont per postcode de huidige situatie en de verwachte situatie in 2050.
Beide analyses kunnen helpen om te bepalen of klimaatverandering van invloed kan zijn.
4. Betrek belanghebbenden
Betrek interne en externe belanghebbenden bij deze analyse. Dit kunnen medewerkers, klanten, leveranciers en lokale gemeenschappen zijn. Naast het betrekken, is het ook erg belangrijk om te achterhalen welke relevante wensen, eisen en/of verwachtingen stakeholders hebben met betrekking tot klimaatverandering. Hun input kan waardevolle inzichten bieden over mogelijke risico’s en kansen. Hieronder zijn voor enkele stakeholders voorbeelden genoemd waaraan gedacht kan worden.
- Investeerders en aandeelhouders: Inzicht hebben in hoe het bedrijf omgaat met klimaatrisico’s en kansen, transparante rapportage over klimaatprestaties van het bedrijf, implementatie, duurzame initiatieven.
- Management: Bescherming tegen negatieve effecten van klimaatverandering, zoals overstromingen of andere extreme weersomstandigheden, verlagen ecologische voetafdruk van de organisatie.
- Klanten: Producten en/of diensten die milieuvriendelijk gemaakt/geleverd worden, producten en/of diensten die een lage impact hebben op het klimaat.
- Werknemers: Een werkomgeving waarin duurzaamheid wordt bevorderd, betrokkenheid bij duurzaamheidsinitiatieven van het bedrijf.
- Regelgevende instanties: Voldoen aan wet- en regelgeving, rapportage van klimaatgegevens, naleven voorschriften.
5. Ontwikkel en implementeer maatregelen
Op basis van de uitgevoerde contextanalyse, ontwikkel je strategieën en maatregelen om de geïdentificeerde risico’s te beheersen en kansen te benutten. Dit kan variëren van technische oplossingen tot beleidsaanpassingen en trainingsprogramma’s.
6. Monitor en evalueer
Tot slot, zorg ervoor dat je een systeem hebt om de effectiviteit van je maatregelen te monitoren en regelmatig te evalueren. Pas je strategieën aan op basis van nieuwe informatie en veranderende omstandigheden.
Conclusie
Door deze stappen te volgen, kan jouw organisatie voldoen aan de nieuwe ISO-eisen en bijdragen aan een duurzamere toekomst. Volg het stappenplan en zorg ervoor dat jouw organisatie klaar is om de uitdagingen en kansen van klimaatverandering aan te gaan.
Voor nog meer informatie, bekijk ons Webinar Klimaatverandering in alle ISO-normeringen. Heb je nog meer vragen? Neem gerust contact met ons op!